دکتر محمد جواد شریعت طالخونچه در ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۵ خورشیدی در شهر طالخونچه به دنیا آمد. پدرش روحانی باسواد و مطلعی بود که در یکی از روستاهای مبارکه اصفهان به نام طالخونچه می زیست و جد مادری او مرحوم آیت الله میرزا محمد علی تویسرکانی از علمای طراز اول حوزه علمیه اصفهان بود. وی در محضر پدر مقدمات تحصیلات حوزوی را به نحو احسن فراگرفت وبا کتابهای نصاب الصبیان، الفیه و شرح آن؛ یعنی سیوطی و جامع المقدمات انس و الفت داشت و هزار بیت ابیات عربی الفیه و کتاب نصاب را به تشویق پدر از بر کرد و همین امر علاقه و اشتیاق وی به زبان و ادبیات فارسی و عربی را سبب شد به طوری که از کلاس هشتم در سرودن شعر طبع آزمایی می کرد. تحصیلات ابتدایی را در روستا به پایان رساند و برای تحصیل در دوره متوسطه به اصفهان آمد و این دوره را در همین شهر به پایان رساند و در مدارس قدیم اصفهان تحت نظر دوستان پدر دروس حوزوی را نیز دنبال کرد. در سال ۱۳۳۳ با مرگ پدر پشتیبان معنوی خود را از دست داد اما تعلیمات تربیتی آن مرحوم همواره همچون چراغی فرا راه وی قرار داشت. در سال ۱۳۳۴ در دانشگاه تهران در رشته زبان و ادبیات فارسی به تحصیل مشغول شد و در همان زمان به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و در دبستانهای تهران به تدریس پرداخت. تا اینکه در سال ۱۳۳۷ از دانشگاه تهران با درجه لیسانس فارغ التحصیل شد و به زادگاه خود بازگشت. وی در دبیرستان هراتی و حکیم سنایی به کار مشغول گردید و به مدت ده سال دبیر دبیرستان بود. در سال ۱۳۳۹ اولین اثر خود به نام املای صحیح را با مقدمه دکتر محمد معین منتشر ساخت. دومین اثر ایشان کتاب دستور زبان تطبیقی فارسی و انگلیسی بود که شامل قواعد هر دو زبان و مقایسه آنها است. از دیگر کارهای ایشان در این دوره، تالیف دو جلد کتاب املا برای دانش آموزان دبیرستان و دو فرهنگ کوچک لغت فارسی و کتاب تجزیه و ترکیب اشعار گلستان بود.در سال ۱۳۳۹ در دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران پذیرفته شد. وی در خرداد ماه سال ۱۳۴۷ از رساله خود با عنوان مطالعه در ترجمه تفسیر طبری به راهنمایی استاد محمد تقی مدرس رضوی دفاع کرد و در سمت استادیار در دانشگاه اصفهان مشغول به کار شد. وی در دوران تحصیل از دو کس فایده بسیار برد: مرحوم فروزانفر و مرحوم دکتر محمد معین. مرحوم دکتر معین کسی بود که او را با تحقیق آشنا کرد. روز اول ورود ایشان به دانشگاه با درس دکتر معین آغاز شد و در همان روز اول درس، رساله ای درباره خواجه نظام الملک بر عهده ایشان گذاشتند و منابعی هم معرفی کردند. مرحوم استاد بدیع الزمان فروزانفر نیز تأثیر بسزایی بر ایشان داشت. در دوره دکترا بسیار با ایشان مأنوس بود و مرحوم فروزانفر هم به ایشان علاقه مند بودند. از دیگر استادان ایشان می توان به استاد همایی، استاد مدرس رضوی و استاد بدیع الزمانی اشاره کرد. فعالیتهای علمی مرحوم دکتر شریعت با ورود به دانشگاه بیشتر شد و غیر از نگارش مقالات علمی با تالیف و ترجمه برخی کتب، نیاز دانشجویان رشته ادبیات را مرتفع ساخت. از جمله این آثار می توان به ترجمه جلد اول تا چهارم مبادی العربیه به همراه پاسخ تمرینها، دستور زبان فارسی و آیینه عبرت (شرح قصیده ایوان مدائن خاقانی) اشاره کرد. دکتر محمد جواد شریعت در سال ۱۳۸۹ ایشان از سال ۱۳۵۰ به عنوان مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان به کار خود ادامه داد و در بیشتر سمینارها و همایشهای علمی و ادبی، سخنرانیها و مقالات ارزنده ای را عرضه کرد. وی در کنار فعالیتهای تخصصی دستور زبان، تحقیقاتی مطابق ذوق و سلیقه خود انجام می داد که حاصل آنها آثاری چون: سخنان پیر هرات، پروین ستاره آسمان ادب ایران بود. در سال ۱۳۵۲ به انگلستان رفت و در آنجا تدریس ادبیات فارسی در دانشگاه دورهام را به عهده گرفت و در سال ۱۳۵۶ به همراه دکتر غلامرضا ستوده به چین سفر کرد و در آنجا برای تالیف فرهنگ فارسی – چینی به استادان دانشگاه پکن یاری رساند که این اثر در سال ۱۹۸۰ برنده جایزه یونسکو گردید. همچنین حاصل جستجوی ایشان در میان نسخ خطی کتابخانه مسجد دون شی در پکن، تصحیح و چاپ کتاب منهاج الطلب بود. غیر از آنچه ذکر شد ایشان در موضوع قرآن و مثنوی مولوی نیز آثار ماندگار و با ارزشی به یادگار گذاشتند؛ از جمله:۱- تصحیح شرح مثنوی خوارزمی به نام جواهر الاسرار و زواهر الانوار که به عنوان کتاب سال برنده جایزه گردید. ۲- تصحیح شرح دیگری در باب مثنوی با عنوان اسرار الغیوب نوشته خواجه ایوب که از شروح ممتاز مثنوی مولاناست. ۳- کشف الابیات مثنوی بر اساس چاپ نیکلسون که از آثار مرجع در ادبیات فارسی است. در باب قرآن پژوهی فهرست تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار که از بهترین تفاسیر قرآن و منبعی کم نظیر در احادیث و اقوال صوفیان به شمار می رود و چهارده روایت قرآن نیز از دیگر پژوهشهایی قرآنی ایشان محسوب می شود. در زمینه حافظ افزون بر مقالات متعدد، اثری با عنوان دیوان حافظ با معانی اشعار و لغات ابیات و شرح زیباییهای ابیات نگاشته اند که به گفته مرحوم هروی می توان آن را دایره المعارف حافظ نامید. این ادیب دانشور در سال ۱۳۶۰ پس از ۲۵ سال خدمت عاشقانه و صادقانه بازنشسته شد و همچنان با اشتیاق راه تدریس و تحقیق را ادامه داد. ایشان در سال ۱۳۶۵ از سوی دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد دعوت به همکاری شد. این مرد همیشه معلم، محقق و پژوهشگر نستوه تا پایان عمر پربار و ثمربخش خود همچون چراغی روشنگر راه دانشجویان بود و شاگردان بسیاری را تربیت کرد. خلق خوش، ظرافت طبع، گستره دانش و معرفت و خیرخواهی وی زبانزد همگان بود. متاسفانه این اسطوره مجسم علم و عمل پس از تحمل دوره کوتاه بیماری در چهارم آبان ۱۳۹۱ در سن ۷۶ سالگی در بیمارستان الزهرای اصفهان چشم از جهان فرو بست.از جمله تالیف، تصحیح و ترجمه محمدجواد شریعت می توان به : ۱- املای صحیح، اصفهان: ثقفی ، ۱۳۳۹. ۲- دستور زبان تطبیقی فارسی و انگلیسی، اصفهان: مشعل، ۱۳۴۰. ۳- کتاب املا ، ۲ جلد، اصفهان: مشعل، ۱۳۴۲. ۴- لغت فارسی ، اصفهان: مشعل، ۱۳۴۴. ۵- راهنمای زبان و ادبیات فارسی، اصفهان: مشعل، ۱۳۴۵. ۶- مطالعه در ترجمه تفسیر طبری، رساله دکتری به راهنمایی محمدتقی مدرس رضوی، دانشگاه تهران، ۱۳۴۶. ۷- کاملترین صرف و نحو عربی (ترجمه جلد چهارم مبادی العربیه) اصفهان: مشعل،۱۳۴۶. ۸- ترجمه و راهنمای مبادی العربیه، جلد ۲، اصفهان: مشعل، ۱۳۴۶. ۹- تجزیه و ترکیب اشعار گلستان ، اصفهان: مشعل، ۱۳۴۷. ۱۰- زمینه بحث درباره آیین نگارش، اصفهان: دانشگاه اصفهان، ۱۳۴۸. ۱۱- آیینه عبرت( شرح قصیده ایوان مدائن خاقانی)، اصفهان: دانشگاه اصفهان، ۱۳۴۸. ۱۲- جمله و جمله سازی ، اصفهان: مشعل، ۱۳۴۸. ۱۳- دستور زبان فارسی اصفهان: دانشگاه اصفهان، ۱۳۴۹ و چاپ دوم با تجدیدنظر ، تهران: اساطیر،۱۳۶۴. ۱۴- سخنان پیر هرات ، تهران: امیرکبیر، ۱۳۵۵ و چاپ دوم، ۱۳۵۸. ۱۵- پروین، ستاره آسمان ادب ایران،اصفهان:مشعل، ۱۳۵۶و چاپ دوم، ۱۳۶۸. ۱۶- منهاج الطلب(کهن ترین دستور زبان فارسی)، اصفهان: مشعل، ۱۳۵۹. ۱۷- ترجمه نهج البلاغه، اصفهان: مشعل، ۱۳۶۰و چاپ دوم، تهران: اساطیر، ۱۳۷۴و چاپ سوم، ۱۳۷۶.[۵] ۱۸- جواهر الاسرار و زواهر الانوار( شرح مثنوی مولوی)، ۴ جلد، اصفهان: مشعل، ۱۳۶۱ و چاپ دوم، تهران: اساطیر، ۱۳۸۴. ۱۹- فرهنگ فارسی– چینی، با همکاری غلامرضا ستوده و هیات چینی، پکن، ۱۹۸۳. ۲۰- کمال البلاغه، اصفهان، میثم تمار، ۱۳۶۲. ۲۱- کشف الابیات مثنوی، اصفهان: کمال، ۱۳۶۲. ۲۲- فهرست تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۳. ۲۳- دیوان دقیقی طوسی به انضمام فرهنگ بسامدی آن،تهران:اساطیر، ۱۳۶۸. ۲۴- چهارده روایت در قرائت قران مجید، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۶۸. ۲۵- کتاب تعرف، متن و ترجمه، تهران: اساطیر، ۱۳۷۱. ۲۶- کتابهای دوره راهنمایی تحصیلی، با همکاری دکتر حداد عادل و احمد سمیعی، ۳ جلد، تهران: سازمان چاپ و نشر کتابهای درسی، ۱۳۷۴. ۲۷- گزیده تفسیر کشف الاسرار، تهران: اساطیر، ۱۳۷۴. ۲۸- دستور ساده زبان فارسی، تهران: اساطیر، ۱۳۷۶. ۲۹- اسرار الغیوب، ۲ جلد، تهران: اساطیر، ۱۳۷۷. ۳۰- دیوان حافظ با معانی اشعار و لغات ابیات و شرح زیباییهای ابیات، اصفهان: آترپات، ۱۳۸۱. ۳۱- ترجمان البلاغه، اصفهان: دژنپشت، ۱۳۸۶. نام برد .